Σύνδρομα Υπέρχρησης στην Ορθοπαιδική

Στην καθημερινότητά μας, το σώμα μας δέχεται συνεχείς φορτίσεις και καταπονήσεις. Από τη δουλειά και την άσκηση μέχρι τις οικιακές εργασίες και τις επαναλαμβανόμενες κινήσεις, οι αρθρώσεις, οι τένοντες και οι μύες μας συχνά «δουλεύουν υπερωρίες». Όταν αυτή η υπερφόρτιση ξεπερνά τα όρια της φυσιολογικής αντοχής, μπορεί να οδηγήσει σε μια ομάδα παθήσεων γνωστών ως σύνδρομα υπέρχρησης.

Τι είναι τα σύνδρομα υπέρχρησης;

Τα σύνδρομα υπέρχρησης είναι τραυματισμοί που προκαλούνται από επαναλαμβανόμενη καταπόνηση συγκεκριμένων περιοχών του σώματος χωρίς επαρκή χρόνο αποκατάστασης. Δεν πρόκειται για έναν ξαφνικό τραυματισμό (όπως ένα κάταγμα ή μια ρήξη), αλλά για μια σταδιακή φθορά που εξελίσσεται με τον χρόνο.

Αν δεν διαγνωστούν και δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως, μπορεί να οδηγήσουν σε χρόνιο πόνο, μείωση λειτουργικότητας και σημαντικό περιορισμό των καθημερινών δραστηριοτήτων.

---

Κατηγορίες συνδρόμων υπέρχρησης

Τα σύνδρομα υπέρχρησης μπορούν να επηρεάσουν διάφορα μέρη του σώματος, και συχνά κατατάσσονται ανάλογα με τη δομή που πλήττεται:

1. Τενοντοπάθειες

Οι τένοντες είναι οι ινώδεις ιστοί που συνδέουν τους μύες με τα οστά. Όταν καταπονούνται επαναλαμβανόμενα, εμφανίζεται φλεγμονή (τενοντίτιδα) ή εκφύλιση (τενοντοπάθεια). Συνήθεις περιπτώσεις είναι:

• Επικονδυλίτιδα αγκώνα (tennis elbow / golfer’s elbow)

• Τενοντοπάθεια ώμου (στροφικού πετάλου)

• Αχιλλείος τενοντίτιδα

• Τενοντοπάθεια επιγονατιδικού τένοντα

2. Σύνδρομα παγίδευσης νεύρων

Η υπερβολική χρήση των χεριών ή άλλων αρθρώσεων μπορεί να προκαλέσει πίεση στα νεύρα:

• Σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα

• Σύνδρομο ωλενίου σωλήνα στον αγκώνα

• Σύνδρομο πρόσκρουσης στον ώμο

3. Σύνδρομα από τριβή ή πίεση

Όταν δύο ιστοί τρίβονται μεταξύ τους επανειλημμένα:

• Σύνδρομο λαγονοκνημιαίας ταινίας (συνήθως σε δρομείς)

• Περιτροχαντήρια θυλακίτιδα (Τροχαντηρίτιδα)

• Θυλακίτιδες διαφόρων περιοχών

4. Σύνδρομα υπέρχρησης στα κάτω άκρα

Συχνά εμφανίζονται σε αθλητές ή άτομα με έντονη φυσική δραστηριότητα:

• Σύνδρομο καταπόνησης κνήμης (shin splints)

• Κατάγματα κόπωσης (ειδικά στα μετατάρσια ή στην κνήμη)

• Πελματιαία απονευρωσίτιδα

---

Η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης

Η πρώιμη αναγνώριση των συμπτωμάτων είναι ζωτικής σημασίας για την αποτροπή χρόνιων προβλημάτων. Τα βασικά σημάδια περιλαμβάνουν:

• Επίμονος πόνος που χειροτερεύει με τη δραστηριότητα

• Πόνος τη νύχτα ή κατά την ανάπαυση

• Πρήξιμο, ακαμψία ή αδυναμία στην προσβεβλημένη περιοχή

• Μειωμένη απόδοση σε αθλητικές ή καθημερινές δραστηριότητες

Όσο πιο γρήγορα γίνει η διάγνωση, τόσο πιο απλή και αποτελεσματική μπορεί να είναι η θεραπεία.

---

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση των συνδρόμων υπέρχρησης βασίζεται σε τρία βασικά στοιχεία:

1. Λεπτομερές ιστορικό

Ο γιατρός θα ρωτήσει για την ένταση, τη διάρκεια και τη φύση του πόνου, καθώς και για τις καθημερινές σας συνήθειες, τη φυσική σας δραστηριότητα και τυχόν επαναλαμβανόμενες κινήσεις που κάνετε.

2. Κλινική εξέταση

Ο ορθοπαιδικός θα εξετάσει την πάσχουσα περιοχή για ευαισθησία, περιορισμό κινήσεων, αδυναμία ή σημεία φλεγμονής.

3. Απεικονιστικός έλεγχος

Ανάλογα με την περίπτωση, μπορεί να ζητηθούν:

• Απλές ακτινογραφίες

• Υπερηχογράφημα μαλακών μορίων

• Μαγνητική τομογραφία (MRI)

• Ηλεκτρομυογράφημα (για έλεγχο νεύρων)

---

Θεραπευτικές επιλογές

Η θεραπεία των συνδρόμων υπέρχρησης έχει ως στόχο τη μείωση του πόνου, την αποκατάσταση της λειτουργίας και την πρόληψη υποτροπών. Δίνεται έμφαση στη συντηρητική αγωγή, ενώ η χειρουργική προσέγγιση επιλέγεται μόνο όταν οι υπόλοιπες μέθοδοι αποτυγχάνουν.

Συντηρητική θεραπεία

1. Ανάπαυση & τροποποίηση δραστηριότητας
   Η προσωρινή αποχή από τις επιβαρυντικές κινήσεις είναι το πρώτο βήμα. Σε κάποιες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται νάρθηκες ή επίδεσμοι για ακινητοποίηση.

2. Φαρμακευτική αγωγή
   Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (π.χ. ιμπουπροφαίνη) βοηθούν στη μείωση του πόνου και της φλεγμονής.

3. Φυσικοθεραπεία
   Αποτελεί βασικό κομμάτι της αποκατάστασης. Περιλαμβάνει:

• Διατάσεις και ενδυνάμωση των μυών

• Ειδικές ασκήσεις σταθεροποίησης

• Θεραπείες όπως υπέρηχοι, λέιζερ ή διαθερμία

4. Τοπικές εγχύσεις
   Σε επίμονες περιπτώσεις μπορεί να γίνει:

• Έγχυση κορτιζόνης (με φειδώ και σε επιλεγμένες περιπτώσεις)

• PRP (platelet-rich plasma): χρήση αυξητικών παραγόντων του ίδιου του ασθενούς

• Θεραπεία με βιολογικούς παράγοντες

5. Εργονομικές παρεμβάσεις
   Σωστή στάση σώματος, εργονομικός εξοπλισμός στη δουλειά ή στο σπίτι, βελτίωση τεχνικής σε αθλητές.

---

Χειρουργική θεραπεία

Η χειρουργική αντιμετώπιση εξετάζεται όταν:

• Η συντηρητική αγωγή αποτυγχάνει μετά από 3-6 μήνες

• Υπάρχει σοβαρή δομική βλάβη (π.χ. ρήξη τένοντα ή εκφυλισμός)

• Ο πόνος περιορίζει σημαντικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς

Οι επεμβάσεις διαφέρουν ανάλογα με τη βλάβη και την ανατομική περιοχή και περιλαμβάνουν:

• Αποσυμπίεση νεύρων (π.χ. στο καρπιαίο ή ωλένιο σωλήνα)

• Καθαρισμός και συρραφή τενοντίων ινών

• Αφαίρεση εκφυλισμένων ιστών

• Επανεκπαίδευση ή επιδιόρθωση μυοτενοντίου πετάλου

Στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές (αρθροσκόπηση, μικρές τομές) με ταχύτερη αποκατάσταση και λιγότερες επιπλοκές.

---

Συμπεράσματα

Τα σύνδρομα υπέρχρησης είναι συχνά, επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινότητα και αν δεν αντιμετωπιστούν σωστά, μπορούν να οδηγήσουν σε μακροχρόνια προβλήματα. Ευτυχώς, με την έγκαιρη διάγνωση και την κατάλληλη θεραπεία – κατά προτίμηση συντηρητική – η πλειοψηφία των περιπτώσεων μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά.

Ο ορθοπαιδικός είναι ο κατάλληλος γιατρός για να εντοπίσει τη βλάβη, να καθορίσει την αιτία και να προτείνει ένα εξατομικευμένο πλάνο θεραπείας με στόχο την πλήρη αποκατάσταση και την επιστροφή στις δραστηριότητές σας με ασφάλεια και χωρίς πόνο.